Orman meyveleri, özellikle son yıllarda görmeye başladığımız smoothie, acai bowl gibi tariflerle hayatımızda daha çok yer etmeye başladı. Daha çok böğürtlen, ahududu gibi orman meyveleriyle karşılaşsak da ormanların gizli kuytularında keşfedilmeyi bekleyen onlarcası mevcut, hem de binbir çeşit zenginlik ve faydalarıyla...
Ancak orman meyvelerini bulmak için uzak ormanlara gitmemize gerek yok! Her ne kadar bazılarını yeni yeni görebiliyorsak da, ülkemizde yüzlerce yıldır yetişen yabani meyveler bulunmakta.
Ülkemizin Farklı Bölgelerinde Yetişen 8 Orman Meyvesi ve Öne Çıkan Özellikleri
Ülkemiz, ekolojik yapısının uygunluğu sayesinde birçok orman meyvesine ev sahipliği yapar. Özellikle Karadeniz, Akdeniz ve Ege bölgesindeki ormanları ziyaret edersiniz, sağlık açısından birçok yararı olan orman meyvelerinin güzel görünümleriyle sizi davet ettiğini fark edersiniz.
Ancak kıyı bölgelerimiz dışında, İç Anadolu ve Doğu Anadolu gibi bölgelerimizdeki bazı ormanlarda, kayalık ve dere kenarlarında da birçok orman meyvesi yetişir. Hep birlikte bunlardan bazılarını keşfetmeye ve yararlarını öğrenmeye ne dersiniz?
1.Yaban Mersini
Raflarda daha sık görmeye başladığımız yaban mersini fundagiller familyasından hafif puslu, mavi renkli üzümsü bir meyvedir. Ilıman iklimlerde yetişmeyi seven bu meyvenin Kuzey Yarımküre'nin dağlık ve serin bölgelerinde yetişen birçok çeşidi vardır. Güzel rengiyle çalılıklara buyur eden yaban mersinine Türkiye’de Karadeniz’in yüksek bölgelerinde sıkça rastlayabilirsiniz.
Yalnız, Karadeniz’de orman dışında yaban mersini arayışına girerseniz ona farklı adlarla seslenmeniz gerekebilir. Zira yaban mersini, Karadeniz'in farklı illerinde birçok farklı adla anılır. Örneğin ona Ardahan’da mosi; Rize’de likapa; Trabzon’da ligarba; Giresun’da çalı çiçeği denir.
Yaban mersini yalnızca isimce zengin değildir elbette. Çay, reçel, meyve suyu; salatalarda, tatlılarda veya tek başına taze olarak tüketebileceğiniz yaban mersini, düzenli tüketildiğinde kan şekerini düzenler. Ayrıca idrar yollarını temizler ve sindirim sistemine iyi gelir.
Kolesterol seviyesini düşürebildiği için kalp rahatsızlıklarından korur. İçerdiği bol C vitamini rahim ve karaciğer kanserine karşı iyi gelir. Ayrıca yaban mersinin zeka geliştirici 7 besinden biri olduğu düşünülüyor.
2. Böğürtlen
Gülgiller familyasından olan böğürtlen Mayıs ayında başlamak üzere Ağustos’a kadar çiçeklenir. Farklı iklim tiplerine kolayca adapte olabilen böğürtlenin dünyanın birçok yerinde yetiştirildiğini görebiliriz. Ancak böğürtlen esas olarak güneşli ve toprak rutubeti yeterli olan bölgeleri sever.
Ülkemizin birçok yerinde böğürtlene rastlamak mümkün diyebiliriz. En çok böğürtlenin yetiştiği ilimiz ise Bursa’dır. Sarmaşıklar içinde büyüyen böğürtlen ağaçlarının yalnızca ormanlarda değil, köy sokaklarında ve hatta mahalle kenarlarında bile büyüyebildiğini görebilirsiniz.
Meyve suyu, reçel, marmelat, çay, jöle ve içkileri yapılan böğürtlenin hafızayı güçlendirici bir etkisi vardır. İltihap önleyici ve sindirim güçlendirici özelliklere de sahiptir. Kemik ve göz sağlığına ve adet ağrısına iyi gelir. Aynı zamanda kırışıklıkları önler ve cilt sağlığını korur.
3. Ahududu
Böğürtlen gibi gülgiller familyasına ait ahududu, adını ceylan anlamındaki ahu ve dut kelimelerinin birleşiminden alır ancak ona kökeni Fransızca olan frambuaz kelimesiyle de seslenildiğini sık sık duyarız.
Ahududu, özellikle Avrupa kıtasında, Kuzey Anadolu ve Ege’de yetişir. Böğürtlenle aynı aileyi paylaşsa ve onun gibi ılıman iklimi sevse de böğürtlene göre oldukça nazlı bir bitkidir. Bu yüzden ahududuyu yol kenarlarında bulmak zordur. Ayrıca, ondan farklı olarak kırmızı ve çileğe benzeyen bir görünüme sahiptir; tadı da böğürtlen gibi ekşimsi değil, daha tatlıdır.
Faydalarına gelirsek, ahududu bol miktarda vitamin içerdiğinden sağlık için öneminin büyük olduğunu görürüz. Meyvesi romatizmaya, suyu ise soğuk algınlığı ve ateşli hastalıklara iyi gelir. Ahududu yiyerek bağışıklığınızı güçlendirebilir, göz ve cilt sağlığınızı destekleyebilirsiniz.
4. Karamuk
Karanfilgiller familyasından olan karamuğun diğer adı adi kadıntuzluğudur. Çiçekleri sarı ve turuncu renkler alır. Ağacı 30-100 cm arasında değişen uzunlukta olup dikenli bir bitkidir, bu yüzden karamuğun meyvelerini toplamak meşakkatlidir. Ayrıca tohumları zehirli olduğundan tohumlarından uzak durmak gerekir. Türkiye’de özellikle Doğu Anadolu başta olmak üzere birçok bölgede yetişebilir.
Mayhoş ve ekşimsi tadını çaya, hoşaf ve şuruplara veren karamuk; tansiyonu düşürür, kalbi korur ve bağışıklığı güçlendirir. Karamuğun idrar yolu iltihabında kullanıldığı bilinir.
Balgam söktürücü ve kurt düşürücü özelliği de bulunan karamuk bitkisinin kök kısmı özellikle halı, kilim ve iplik boyamalarında uzun yıllardan beri kullanılmaya devam ediliyor.
5. Kuşburnu
Tüylü yapıdaki içinde çok sayıda tohum bulunduran kuşburnu, ya da diğer adıyla yaban gülü, Avrupa, Kuzeybatı Afrika ve Anadolu’da yetişir. Anadolu’da özellikle İç Anadolu’nun kuzey kesimleriyle (Ankara’nın Çubuk ilçesi gibi) Karadeniz bölgelerinde görülür.
Yaz aylarında çiçek açıp sonbaharda meyvelerini veren kuşburnu, içeriğinde en çok C vitamini bulunduran meyvelerdendir, öyle ki C vitamini açısından ünlü olan limondan 60 kat fazla C vitamini içerdiği söylenir. Bu bakımdan birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de ilaç sanayinde kullandığını söylersek sanıyoruz ki şaşırtıcı olmaz.
Ancak kuşburnu sadece içerdiği yüksek miktardaki C vitamininden dolayı değil, sağlığa yararlı birçok başka özelliğinden dolayı da ilaçlarda yer edinir. C vitamini dışında E vitamini ve karotenoidler de içerdiğinden önemli bir antioksidandır. Kalp ve damar hastalıklarından korur, bağışıklığı güçlendirir. Diyette kilo vermeye yardımcı olur, ağrı ve inflamasyonu azaltır.
6. Dağ Çileği
Dağ çileği, diğer adıyla yabani çilek, yaban mersini gibi küçük boyutuyla dikkat çeker. İlkbaharda pazarlarda veya yol kenarlarında satıldığını gördüğümüz dağ çileğinin yetişmesi için sulak alanlara ihtiyacı vardır, bu yüzden bol yağış alan Karadeniz ve Akdeniz bölgelerindeki çaylık ve fidanlıklarda bol miktarda bulunur.
Diğer diğer yabani meyveler gibi dağ çileği de C vitamini açısından zengindir. Sivilce ve aknelere iyi gelir, ciltte oluşan tahriş ve yaraların hızlı tedavi edilmesine katkı sağlar. İdrar söktürücü etkisi vardır ve romatizma ağrılarını azaltır. Dağ çileği, hazımsızlık ve mide problemleri yaşayanların sorunlarına da yardımcı olur. Diyette olanlar destekleyici gıda olarak tüketebilir.
7. Alıç
Diğer bir adı yemişen olan alıç da gülgiller familyasına aittir. Dikenli bir bitki olduğundan ona akdiken denildiğini de duyabilirsiniz. Yaklaşık 10 metreye kadar uzayabilen ağacı pembe ve beyaz renkli çiçeklerle bezenir.
Alıç; Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya’nın daha çok kayalık yerleriyle derelere bakan yamaçlarında yetişir. Ülkemizde ise İç Anadolu’da, özellikle Sivas ve çevresinde görülür.
Hem sarı ve yuvarlak görünüşüyle hem de tadıyla muşmulayı andıran alıcın mide ve sinir sistemine olumlu etkileri vardır. Alıç aynı zamanda güçlü bir antioksidandır, bu sayede bağışıklık güçlendirir. Sindirim sistemini yatıştırır, hafıza güçlendirir. Düzenli kullanıldığında kalp ve damar sağlığına yarar sağlar.
8. Kızılcık
Kızılcıkgiller familyasından gelen kızılcık; Karadeniz, Akdeniz ve İç Anadolu’nun bir kısmında yetişir. İlkbahar başında sarı çiçeklerini açan kızılcığa Anadolu’nun bazı bölgelerinde şeytan aldatan, Karadeniz’de ise kiren adı verilmiştir.
Kızılcık meyvelerinin olgunlaşması sonbaharı bulur. 1-2 santimetre kadar olan kızılcık meyvesi kızıl rengiyle hem meyveye hem de ağaca adını vermiştir.
Tarhana, hoşaf, reçel, marmelat ve meyve suyu yapımında kullanılan kızılcık, lezzetli olmasının yanı sıra sağlığa da faydalı bir meyvedir. Örneğin idrar yolu enfeksiyonunu önler, sindirimi artırır. İçerdiği flavonoid sayesinde düzenli tüketilirse kanser riskini azaltır. Ayrıca kemikleri güçlendirdiği ve kalbimizi koruduğu bilinmektedir.
Bu güzel orman meyvelerinin bazılarına; çamalara ve onlarca farklı ağaca ev sahipliği yapan Soğuksu Milli Parkı’nda da rastlamak mümkün. Ormanın en güzel yerlerinden birinde bulunan Çam Hotel’de konaklarken siz de yürüyüşlerinizde bu meyvelerden bazılarını dallarından taze taze koparabilir, ormanın ferahlatan havasının tadını çıkarabilirsiniz. Sizler de bu keyifli deneyimi yaşayabilmek için Çam Hotel'e rezervasyon yaptırabilirsiniz.
