Türk kültüründe önemli bir yeri bulunan hamam, ülkemizi ziyaret eden turistlerin de büyük ilgisini görüyor. Altyapının gelişmesi ve modern yapıların yaygınlaşması ile eskisi kadar yoğun kullanılmayan hamamlar, geleneklerimizdeki yerlerini ise korumayı başarıyor. Neredeyse her semtte bulunan hamamlar, hem bölge sakinlerini hem de kına gecesi gibi özel günlerde ziyaretçilerini ağırlıyor. Peki hamam nedir?
Arapça kökenli olan hamam kelimesi, sıcak ve soğuk su bulunduran yıkanma alanı anlamına gelir. Ülkemizde hamam denildiğinde akla gelen, çevresindeki diğer yapılardan bağımsız olarak bulunan ve yıkanma hizmeti alınabilecek binalardır. Ülkemizdeki tarihi hamamların birçoğu, bütün bir bina içerisinde hizmet vermektedir. Osmanlı döneminden sonra inşa edilen bazı hamamlar ise, çeşitli binaların alt katlarında bulunabilir. Hamam nedir sorusunu ülkemiz dikkate alınarak cevapladığımızda, temizlenme hizmeti veren işletmeler olarak niteleyebiliriz. Genellikle kese ve benzeri ürünlerle ziyaretçilerin temizlenmesine yardımcı olan tellaklar da hamamların ayrılmaz bir parçasıdır. Ev banyolarından farklı olarak sürekli sıcak kalan ve nem oranı oldukça yüksek olan hamamlar, kasların gevşemesini sağlayarak dinlenme ve rahatlama imkanı da sunar. Bunun en önemli sebebi, cildi yumuşatarak üst katmanların kolayca soyulmasını sağlaması ve temizlenmenin kolaylaşmasıdır. Osmanlı’nın erken döneminde altyapının olmaması nedeni ile ev içerisinde yıkanmak, yalnızca varlıklı aileler ve saray sakinleri için mümkündü. Halk, temizlik ihtiyacını giderebilmek ve yıkanmak için semt merkezlerinde bulunan hamamları yoğun olarak kullanıyordu. Ancak hamama çoğunlukla haftada bir kez ya da daha nadir gidilebiliyordu. Temizlik konusunda yaşanan bu zorluklar nedeni ile, her hamam ziyaretinde keselenmek ve cildin üst kısmında biriken kir ile ölü deriden kurtulmak oldukça önemliydi. Bu ihtiyaç, günümüze kadar devam eden tellaklık mesleğini ortaya çıkarttı. Tellak, hamam içerisinde müşterileri yıkayan ve keseleyen erkeklere verilen isimdir. Günümüzde kadın hamamlarında bu hizmeti veren kişilere de tellak denilir, ancak doğru terim natırdır. Hamamlar, kadın ve erkekler için ayrı bölümlerde hizmet verir. Bu nedenle kese ve diğer bakım hizmetlerini veren çalışanlar da farklı cinsiyetlerdendir. Kadın hamamlarında kese ve bakım hizmetlerini yapan çalışanlara natır adı verilmektedir.
Hamam nedir sorusuna verilecek tüm cevaplar, tarihi bilgilerle birleştirilmeden eksik kalır. Türk kültürü ile özdeşleşen hamam, tarihsel olarak Roma İmparatorluğu’na dayanır. Türk boylarının İslamiyet’i kabul etmelerinden sonra giderek yaygınlaşan hamamlar, antik çağlara kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Arkeolojik çalışmalar sonucunda günümüz hamamlarının ilk örneklerine Atina’da rastlanmıştır ve milattan önce 5.yüzyılda inşa edildiği düşünülmektedir. Modern hamamların yaygın şekilde kullanılması M.Ö. 5.yüzyılda Antik Yunan’a dayansa da bu bölgeyle sınırlı değildir. Hindistan, Mısır ve Ege’de de benzer yapıların bulunduğu yapılan kazılarla ortaya konmuştur. Roma uygarlığının modern halini verdiğine inanılan hamamlarda, M.Ö. 1.yüzyılda merkezi bir ateşle su ısıtılmaya başlandığı düşünülüyor. M.Ö. 33 yılında ise Roma’da 170 civarında hamam bulunduğu tahmin ediliyor. Roma döneminde bu yapılara therma adı verilirdi, günümüzde termal kelimesinin kökenini de bu terim oluşturmaktadır. Türklerin hamam ile tanışması ise 1584 yılına dayanır. III.Murat’ın annesi Nurbanu Sultan, dünyaca ünlü mimarımız Mimar Sinan’a Çemberlitaş Hamamı’nı inşa ettirir ve bu, kamusal alandaki ilk hamam olarak kayıtlara geçer. Çemberlitaş Hamamı, günümüzde hala hizmet vermektedir. Kısa sürede halk tarafından benimsenen hamamlar giderek yaygınlaşır ve 16.yüzyılın sonunda yalnızca İstanbul’da yaklaşık 5.000 hamam hizmet vermeye başlar. Bu hamamların büyük bir kısmı ise özel işletmeler olarak kurulur. Türk hamamları, diğer bölgelerdeki hamamlardan birkaç şekilde ayrışır. Bu ayrışmada en büyük rolü iç bölmeler oynar. Ülkemizdeki hamamlar genellikle üç bölümden oluşur; giyinme, yıkanma ve ısıtma. Giyinme bölümleri, hamamı ziyaret eden kişilerin kıyafetlerini çıkartarak yıkanmaya hazırlandıkları yerlerdir. Günümüzde kabinler veya odalar şeklinde hazırlanır. Yıkanma bölümü ise hamamın merkezini oluşturur. Bu bölümde kurna, halvet ve göbek taşı gibi farklı bileşenler kullanılır. Kurna, sıcak ve soğuk su musluklarından akan suyun biriktiği ve herkesin tek tek yıkandığı bölümün adıdır. Halvet ise, hamam içerisinde kapalı bir oda şeklinde olan ve ziyaretçilerin yalnız başlarına yıkanmasına imkan veren bölümdür. Göbek taşı, hamamın merkezinde yer alan mermer yapıdır ve genellikle keselenme hizmeti bu taşın üzerinde verilir. Hamamlardaki ısıtma bölümüne külhan adı verilir. Hamamın altında bulunur ve sürekli olarak ateş yanar. Bu ateş, hem hamamı hem de suyu ısıtmak için kullanılır.
Hamam kullanmakla ilgili birçok geleneğimiz bulunur. Bu geleneklerin bir kısmı artık uygulanmazken, birçoğu günümüzde de aktif şekilde kullanılmaktadır. Hamam nedir sorusundan sonra sorulan ilk soru, hamama nasıl girilir sorusudur. Hamama giderken günlük kıyafetler tercih edilir, mümkün olduğunda rahat ve spor giyinmek gerekir. Hamam içerisindeki giyinme alanlarında kıyafetler ve iç çamaşırları çıkartılarak çantanızın içerisine yerleştirilir. Dilenirse külot ile hamama girmek mümkündür, ancak sürekli su ile temas edecek olması ve sabun kullanımı nedeni ile eski bir külot kullanmanız önerilir. Soyunma odasından çıkmadan önce vücut, peştamal ile örtülür. Günümüzde hizmet veren pek çok hamam, peştamal ve havlu gibi ürünleri ziyaretçilerine sunmaktadır. Ancak dilerseniz, kendi peştamalınızı da yanınızda götürebilirsiniz. Ayakkabı ve çoraplar da soyunma odasında çıkartılır, ıslak mermer zeminde kaymayacak takunyalar giyilir. Takunyalar, hamam tarafından ziyaretçilere sunulur ancak dilerseniz kendi terliklerinizi de yanınızda götürebilirsiniz. Islak zeminin kaygan olabileceğini unutmamanız ve dikkatli yürümeniz oldukça önemlidir. Yıkanma esnasında kullanılacak olan sabun, şampuan ve kese gibi malzemeler de hamam tarafından sağlanır. Ancak kişisel bakım ürünlerinizi yanınızda götürmeniz, cilt ve saç bakımınız açısından tavsiye edilir.
Ankara Kızılcahamam'daki konumu ile öne çıkan Çam Hotel Thermal Resort & Spa Conventıon Center, sizleri muhteşem bir Türk hamamı deneyimine davet ediyor. Hijyeni, konforu ve bay-bayan ayrı spa merkezleri ile rahatınız için bütün gereklilikleri sunan Çam Hotel, Ankara hamam deyince akla gelen ilk otellerden bir tanesi. Kızıcahamam, pek çok hastalığa şifa sağlayan termal sularla birlikte Anadolu’nun vazgeçilmez bir kültürü olan hamam kültürü de yaygın olarak tercih edilir. Çam Termal Otel, Ankara hamam seçenekleri arasında öne çıkan Türk hamamı ve hamam ile birlikte sunduğu termal havuzu, SPA ve masaj hizmetleri ile herkesin ihtiyaçlarına ve zevklerine uygun çözümler sunuyor.